Srebrenički turizam ima priliku da se razvije i oživi ovaj kraj

Autor: M. Kojić

Razgovarali smo sa Seadom Jahićem, direktorom Turističke organizacije Srebrenica o mogućnostima srebreničkog turizma, problemima kao i aktivnostima ove organizacije.

Sead Jahić, direktor TO Srebrenica

1. Da li u Srebrenici postoji turizam i na čemu se zasniva, koliko dobiti donosi lokaloj zajednici?

U postratnom periodu, u skladu sa opštim privrednim razvojem u Srebrenici i okolini, počeo se razvijati i turizam, doduše na jedan, malo drugačiji način u odnosu na koji je to bio do devedesetih godina. U prilog ovoj tvrdnji govori i sama definicija turizma, koja kaže da je turizam skup odnosa i pojava koje proizilaze iz boravka stranaca, konkretno ljudi koji ne žive na području opštine Srebrenica, i čija posjeta nije direktno vezana za sticanje zarade.

Topliji dio godine, od maja do oktobra, je period kada imamo najveći broj turista na području opštine Srebrenica. Ovo je period kada su i najbolji uslovi za putovanje, posjete i obilazak naših turističkih proizvoda i potencijala. Ustvari, u ovom periodu se pruža i najbogatija turistička ponuda na području opštine Srebrenica, za razliku od drugih godišnjih doba, odnosno zime kad imamo nešto skromniju turističku ponudu.

Do rata, turizam na području opštine Srebrenica se zasnivao, prije svega, na ljekovitim vodama Gubera, odnosno na “Banji Guber”. Sticajem poznatih okolnosti, na žalost danas “Banju Guber” nemamo u našoj turističkoj ponudi, iako banju smatramo potencijalnim generatorm razvoja turizma. Ukoliko bi mogli nesmetano da kreiramo razvoj turizma, banja bi trebala da predstavlja okosnicu ili kičmu na kojoj bi trebalo da se nadograđuju sve druge grane i vrste turizma, počev od ugostiteljstva, smještajnih kapaciteta, seoskog turizma, jezerskog, riječnog turizma i dr.

Međutim, u ovim okolnostima kada “Banju Guber” nije u funkciji razvoja turizma, prinuđeni smo da se okrenemo drugim, vidovima turizma za koje, istina, postoje izuzetni prirodni i kulturno-historijski turistički potencijali, ali koji su malo u prošlosti bili valorizovani, i za koje ne postoji prepoznatljiv brend kakav je u našem slučaju bila “Banja Guber”.

Guber, nekad prije

Da se na području opštine Srebrenica odvija proces razvoja turizma dokazuju nam i određeni statistički podaci o ostvarenim prihodima od boravišne takse i ukupnom prometu u turizmu.

Pregled naplate boravišne takse i prometa u turizmu (2010-2013.):

1. godine naplaćeno je oko 2 500 KM boravišne takse, ukupni promet u turizmu oko 190 000 KM;
2. godine naplaćeno je oko 4 000 KM boravišne takse, ukupni promet u turizmu 300 000 KM;
3. godine naplaćeno je oko 3 000 KM boravišne takse, ukupni promet u turizmu oko 350 000 KM;
4. godine naplaćeno je oko 3 000 KM boravišne takse, ukupni promet u turizmu izosi između 350 000 KM i 400 000 KM.

Dakle, prema ovim pokazateljima, svake godine dolazi do većeg prometa u turizmu, ali svakako, to može i bolje.

2. Aktivnosti Turističke organizacije Srebrenica u cilju promocije srebreničkog turizma?

Primarno djelovanje turističkih organizacija jeste promocija. Mi promociju vršimo na više načina. Jedan od glavnih, jesu promocija putem sajamskih manifestacija, sajmova koji se održavaju u Bosni i Hercegovini i inostranstvu. Na nekoliko sajmova, mi svake godine nastupamo u BiH, da li je to sajam u Bijeljini, Lukavcu, Sarajevu, Mostaru, zavisno iz godine u godinu gdje procijenimo da je interesantno tržište. Nastupali smo na nekoliko sajmova i u Srbiji. Na drugim međunarodnim sajmovima koji zahtjevaju veća finansijska sredstva mi smo zastupljeni preko Turističke organizacije Republike Srpske gdje im dostavljamo naš promotivni materijal i on bude izložen na štandovima ove krovne turističke organizacije.

Sa druge strane, mi vršimo promociju turističkih potencijala, proizvoda i vrijednosti određenim manifestacijama kao što je Pančićeva regata na jezeru Perućac, takmičenjem za lovce u pripremanrju kotilića i gađanju glinenih golubova, prezentecijom tradicionalne gastronomske ponude, kulturno-historijskih i prirodnih vrijednosti kao i drugim aktivnostima.

“Pančićeva regata” jedna od aktivnosti TO Srebreica

Na području opštine Srebrenica postoji nekoliko organizacija koje imaju komplementarne aktivnosti sa TO Srebrenica u oblasti promocije određenih potencijala i proizvoda. Tako da mi u saradnji sa NVO, javnim i privatnim sektorom radimo na promociji kulturno-historijskog nasljeđa, promocije starih zanata, rukotvorina itd. To pokazuje da postoji određeni nivo svijesti o tome da samo zajedničkim naporima šire zajednice možemo postići određene rezultate, te turizam i promociju učiniti uspješnijom na području opštine Srebrenica.

Sama Opština Srebrenica je promociju i stvaranje turističke ponude prepoznala kao izuzetno značajnu pa iz godine u godinu izdvaja određena budžetska sredstva kroz privredno-sportsku i kulturnu manifestaciju “Dani Srebrenice” i slično, što značajno utiče na stvaranje povoljnijih uslova za rad i boravak u Srebrenici.

3. Problemi u turizmu?

Problemi su različiti, ima ih u svakoj oblasti pa tako ih ima i u turizmu.

Prije svega ne mogu, a da se ne osvrnem na period do devedesetih godina kada je Srebrenica u zemlji i inostranstvu imala imidž izuzetnog banjskog mjesta, dobrih gostoljubivih ljudi, vazdušne banje, značajnog privrednog razvoja i sl. To je bio period u kojem je ostvaren veliki broj noćenja turista iz svih krajeva bivše Jugoslavija ali i inostranstva. Tokom ratnih sukoba nastala su velika demografska pražnjenja naše opštine, uništen je značajan dio infrastrukture koja je neophodna za razvoj turizma, privredni razvoj je oslabljan, a opština Srebrenica je postala prepoznatljiva po genocidu i stradanju ljudi. Iako je dvadesetak godina proteklo od ovih dešavanja, u uslovima otežanog privrednog i svakog drugog razvoja, razvoj turizma nije na stupnju devedesetih godina.

U skladu sa mogućnostima i našim kapacitetima mi se, na neki način, ponovo vraćamo i pravimo pionirske korake da Srebrenicu vratimo na prijeratni nivo razvoja turizma, ali i da, u skladu sa vremenom, trendovima, izgradimo nove kapacitete u turizmu.

Kada govorimo o problemima u turizmu ima ih i zakonske prirode, koje još nisu na nivou zakona o turizmu iz našeg komšiluka, Srbije, Hrvtaske, pa čak iz Federacije Bosne i Hercegovine. Recimo, turistička taksa, područje RS-a je jedino gdje turističke organizacije ne mogu ostvariti prihode od turističke takse. Sa druge strane, da se ti prihodi ostvaruju to bi bio izuzetno značajan izvor sa kojim bi, ne samo turističke organizacije bile održive, nego sa kojim bi mogli vršiti mnogo značajniju, veću, ozbiljniju promociju i uređenje turističkih potencijala, kulturno-historijskog nasljeđa i sl. Postoje određeni problemi i u procesu naplate boravišne takse, nedovoljnog nadzora i sl. Kako su nastale turističke organizacije, na nivou RS-a nije postojala adekvatna turistička inspekcija.

U Srebrenici, imamo problema sa sivom ekonomijom, odnosno sa neregistrovanim davaocima smještajnih kapaciteta. Takve davaoce smještajnih kapaciteta je teško nadzirati, ali i sama inspekcija ne čini dovoljno napora. Iznajmljivanje soba zakonskom procedurom dosta je komplikovana i nije poput one koja je važila prije rata kada neko dođe i prijavi se u Turist biro, kaže ja hoću da iznajmljujem sobe i da taj proces krene odmah, sada je potrebna određena dokumentacija da se neko registruje u Poreskoj upravi, dobije rješenje u Opštini Srebrenica, tek onda može vršiti usluge iznajmljivanja.

Nedavno smo imali značajan problem u oblasti seoskog turizma. Ako je seosko domaćinstvo željelo da se bavi turizmom moralo je da ima fiskalnu kasu, srećom ukinute su fiskalne kase za tu kategoriju davaoca usluga i donekle je olakšan proces.

Pored svega nabrojanog, jedan od većih problema jeste i finansijska kriza koja se odrazila i na oblast turizma, posebno na manje razvijene opštine kakva je naša i to kroz smanjen broj noćenja, kretanja i prometa u turizmu, općenito.

4. Možete nam reći šta se dešava sa glavnim turističkim potencijalima, ima li naznake da će neki od njih zaživjeti?

Činjenica je da Srebrenica ima bogato kulturno-historijskog nasljeđe, međutim, mi tu trebamo razdvojiti dvije stvari. Jedno je to da mi imamo turističke potencijale izuzetno značajne, imamo bogatu historiju, koja bi se mogla valorizovati u turizmu, međutim da bi ti potencijali bili privlačni i da bi se komercijalizirali, nužno je uložiti određena finansijska sredstva. Potrebna finansijska sredstva nikako nisu mala i zahtjevaju sistematična ulaganja.

Ako mi imamo potencijale, ovakve kakve trenutno imamo, da su oni, uglavnom zarasli u korovima, da nemamo izdefinisanu zakonsku regulativu o gazdovanju određenim prirodnim područjima, lovištima koja su potencijalno izuztno zanimljiva i interesantna, mi na bazi samo tih potencijala ne možemo razvijati turizam, ne možemo imati veliki broj posjeta i veliki promet u turizmu.

Prije svega, nužno je iznaći sredstva kroz projekte, kroz investitore iz privatnog sektora da oplemenimo te turističke potencijale, te da ih promovišemo. Jedan od takvih je i “Banja Guber” gdje imamo jednu od najpoznatijih banja sa mineralnim vodama koja je poznata širom Evrope i svijeta, gdje smo prinuđeni da gledamo kako ona otiče u potok. Tu imamo pravni proces koji godinama traje, a mi smo osuđeni da nijemo posmatramo i snosimo posljedice.

“Banja Guber” – kapija na vrhu Gubera, radovi čekaju

5. Šta Srebrenice danas nudi, kakva je turistička ponuda?

Srebrenica je u novije vrijeme postala prepoznatljiva po Memorijalnom centru, spomen obilježju i mezarju i to je sada, najčešći razlog zbog kojeg ljudi dolaze u Srebrenicu.

Svjesni smo da život u Srebrenici, bez obzira na protekla dešavanja, treba ići naprijed, te u skladu sa tim radimo na obogaćivanju turističke ponude i stvaranju povoljnijih uslova za razvoj turizma. U skladu sa tim, zahvaljujući lokalnoj zajednici i određenim međunarodnim organizacijama izgradili smo, određenu turističku ponudu koju želimo učiniti što funkcionalnijom.

Kao što sam već napomenuo, naša turistička ponuda najbogatija je tokom toplijeg dijela godine koji započinje sa kulturno-sporskom i privrednom manifestacijom “Dani Srebrenice”. To je manifestacija koja sadrži niz kulturnih, sportskih i drugih sadržaja i izuzetno je posjećena.

Jezero Perućac, rijeka Drina takođe predstavljaju neizostavan dio turističke ponude naše opštine. Plovidba jezerom i kanjonom Drine od Oštrike, kanjonom do Žepe uz konzumaciju domaćih proizvoda, zdrave hrane i ribljih specijaliteta je zaista posebna.

Jezero Perućac

Uredili smo i jedan dio plaže na jezeru Perućac na lokalitetu Oštrika, koji je, iz godine u godinu, sve posjećeniji, naročito poslije izgradnje asvaltnog puta do ovog lokaliteta.

Postoji i nekoliko seoskih domaćinstava uz jezero Perućac i Drinu koja nude boravak u svojim domaćinstvima, uz konzumaciju domaćih proizvoda.

Da se u ovom dijelu opštine odvijaju ozbiljni procesi razvoja turizma govori i to da je tokom ljeta ovde otvoren i privremeni granični prelaz između BiH i Srbije.

Značajna je ponuda iz oblasti kulturno-historijskog naslijeđa, kao što je posjeta „Municipiumu“ arheološkom nalazištu na Skelanima iz antičkog perioda, zatim nekropolama stećaka i srednjovjekovnim gradovima kojih kod nas zaista ima mnogo.

Iako nemamo banju turisti mogu obići ljekovite izvore „Gubera“ kojih u neposrednoj blizini grada ima šest i to: voda za Kožne bolesti, Sinusna voda, Mali Guber, Ljepotica, Veliki Guber i Očna voda.

Muzejska zbirka u Kuturnom centru takođe predstavlja značajnu ponudu.

Ponuda iz oblasti lova i ribolova je takođe bogata. Očuvanost životne sredine, šuma i vodenih tokova doprinijelo je boljoj turističkoj ponudi iz ove oblasti. Lovci i ribolovci nam dolaze iz svih krajeva BiH pa i iz inostranstva.

Pored navedenog, tu je i veliki broj manifestacija koje se održavaju na području opštine Srebrenica, ruralnih i urbanih koje doprinose razvoju i promociji turizma na području naše opštine.