Salimović: U narednoj godini 500 novih radnih mjesta

Srebrenica je važila za izuzetno razvijenu opštinu do 1991. godine. Danas jedva da rade neki od pogona koji su nekada bili najveći giganti u proizvodnji u ovoj opštini.

Naš sagovornik, ekspert u biznisu i privredi, je savjetnik za privredu u Opštini Srebrenica, Ćazim Salimović, čovjek o kome ne treba posebno govoriti.

1. Kakvo je trenutno stanje u privredi na teritoriji naše opštine?

Što se tiče trenutnog stanja u privredi naše opštine, mogu da kažem da je ono znatno bolje nego što je bilo prije pola godine. U svim firmama, bilo da se radi o prirodnim resursima, fabrikama koje proizvode određene dijelove primjetan je napredak, to pokazuju rezultati poslovanja tih firmi.

Što se tiče prirodnih resursa, mi na našoj opštini imamo tri vrste prirodnih resursa. Imamo šume, kao jedan prirodni resurs, rudno blago, kao drugi prirodni resurs i imamo prirodnu minirelanu vodu “Guber” i ostale izvore, kao treći prirodni resurs.

2. Šta se dešava sa “Banje Guber” i kako se odvija rad srebreničkih rudnika?

“Banja Guber”, vi znate da je investicija krenula još prije dvije godine, da je vlasnik dobio sve potrebne saglasnosti i krenuo sa investicijom, međutim problem je nastao kada je kupac “Gubera” smatrao da će kupovinom preduzeća “Guber” automatski dobiti i pravo na eksploataciju na vodu Guber. Sada se između firme koja je privatizirala “Guber” i firme koja je dobila koncesiju od Vlade RS-a vodi sudski spor. Nadamo se da će u toku ove godine biti konačna presuda od strane Vrhovnog suda Republike Srpske, jednoj ili drugoj strani. Koja strana dobije konačnu presudu na sudu sa tom stranom, predstvnici Opštine Srebrenica će razgovarati da se ti poslovi oko “Gubera” dovedu do kraja i da se počne sa punjenjem, eksploatacijom Gubera, da to ne teče kao rijeka, što će onda stvoriti nove uslove za nova radna mjesta i omogućiti oživljavanje kompletnog grada, svih uslužnih djelatnosti.

Rudnik olova i cinka “Sase” je dobio koncesiju od Vlade Republike Srpske i oni obavljaju određenu proizvodnju, u odnosu na uslove i mehanizaciju sa kojom rade, prilično je dobra. Iako bi ja volio da se više ulaže u uslove u kojima rudari rade u jamama i da se ulaže u tehniku sa kojom će lakše, bolje, sa stanovništva zaštite, bolje obavljati svoje poslove. Oni proizvode, flotiraju i prodaju, za prodatu robu Opštini uplaćuju koncesiju, a obzirom da u eksploataciji rude postoji bojaznost da se dođe do zaštitnog pojasa Guber vode. Mi smo uradili analizu Guber vode da provjerimo da li je sastav vode onakav kakav je bio i prije 10, 15, 20 godina. Međutim, analizom koju smo uradili u jednom poznatom nuklearnom institutu, dobili smo rezultate i kvalitet Guber voda je onakav kakav je bio prije.

Rudnik boksita “Srebrenica”, tu ima određenih problema koje sam ja zatekao. Mi te probleme u Opštini, sektoru za privredu, nastojimo rješavati, onoliko koliko je u našoj moći jer je i to jedan od prirodnih resura sa kojima raspolaže Vlada Republike Srpske, ali nastojimo poboljšati položaj naših radnika u tom preduzeću i nastojimo zaštititi taj resurs. Kada kažem zaštiti, mislim da se pravilno vrši eksploatacija rude, da se izmire obaveze koje preduzeće ima da bi preduzeće moglo normalno da posluje i da radnici redovno primaju plaće sa uplaćenim svim doprinosima. Djelimično smo u tome uspjeli, unazad mjesec dana je primljeno pet novih radnika u Rudnik boksita “Srebrenica”. Eksploatacija rude površinskim kopom može trajati, otprilike još dvije godine, jer za toliko ima rezervi, a poslije toga se mora krenuti u jamski kop. Da bi se krenulo u jamski kop potrebne su investicije negdje oko 5 miliona konvertibilnih maraka i potrebne su određene pripremne radnje koje traju i do godinu dana.

3. Kada govorite o resursima naše opštine, šta se dešava sa šumama?

Kada govorimo o šumama, kao drugom prirodnom resursu, preduzeće Šumskog gazdinstvo “Drina” posluje na granici rentabiliteta. Ono što me je obradovalo to je da se ono drvo što je posječeno, da se to pošumljava a neke biljke se same, prirodnim putem obnavljaju.

Što se tiče drveta, otvorili smo fabriku za proizvodnju peleta, EKO-M d.o.o. i ta će fabrika pomoći da se šume čiste, da se otpad koji se nalazi po šumama počisti, da se otpad od prerade drveta iskoristi u pelet. Danas je u toj fabrici zaposleno 35 radnika nadamo se da će se taj broj još više povećavati.

Preduzeće “Zeleni Jadar”, tu smo na nivou Skupštine opštine Srebrenica razgovarali da Opština kupi to preduzeće i da ga stavi u funkciju jer mislimo, da bi sa primarnom preradom drveta mogli, od 50 do 100 radnika zaposliti u “Zelenom Jadru” i taj lokalitet početi pretvarati u jednu industrijsku zonu, drvoprerađivački industrijski kombinat. Prva faza bila bi prerada drveta, druga faza sekundarna prerada i na kraju tercijalna, odnosno finalna prerada, gdje bi od našeg drveta proizvodil namještaj. To nam je cilj, radimo na tome, nadam se u jednoj od narednih licitacija, da ćemo mi, kao Opština, kupiti to preduzeće, pronaći odgovarajućeg partnera koji ima iskustva u ovoj proizvodnji koji može investirati u opremu, koji ima obezbijeđeno tržište i uvesti ga u, ili zajedničko preduzeće sa Opštinom ili da kasnije Opština svoj dio preda tom, posebno sposobnom partneru, ne partneru koji će to samo kupiti zbog nekakvih objekata pa moći dalje preprodavati.

4. Znamo da je hotel u centru grada, koji gradi Fabrika Duhana Sarajevo, već trebao biti gotovo, koji su razlozi što ova investitcija i dalje čeka?

Nadzorni odbor i uprava Fabrike duhana Sarajevo su pod kontrolom SDA stranke. Ova vlast koja je većinska u Federaciji Bosne i Hercegovine. SDP nastoji promijeniti nadzorni i upravni odbor Fabrike duhana Sarajevo i upravo tu su nastali problemi. Gradnja hotela u Srebrenici je već dvije godine stala dok se ne okončaju sudski sporovi a ja se nadam da će taj sudski spor biti okončan do kraja godine i znaćemo ko je taj sa kojim možemo razgovarati jer u mojim razgovorima sa predstavnicima sadašnje vlasti Fabrike duhana, oni su bili spremni prošle godine u avgustu da donesu odluku da se formira njihovo preduzeće u Srebrenici, kupe svu opremu za hotel i planirali su, negdje do novembra prošle godine, hotel da stave u funkciju. Međutim, SDP kao većinski vlasnik, odnosno Vlada Federacije BiH kao većinski vlasnik sa oko 40%, ona je sa malim dioničarima zaustavila formiranje preduzeća u Srebrenici dok se ne završi ovaj sudski spor tek tada možemo razgovarati sa njima o otvaranju hotela. Ne treba govoriti koliko će taj hotel značiti nama ovdje i zbog poslovnih partnera, zbog ljudi koji dolaze ovdje u posjetu Memorijalnog centra Potočari. Sutra kada proradi “Banja Guber” onda će se moći boraviti tu i više, koristiti turizam. Sa hotelom koji bi bio u Srebrenici, svjesni su i u Fabrici duhana da on od samo mještana iz Srebrenice i njihove kupovne moći ne bi mogao da egzistira i pozitivno posluje pa su oni imali u planu sve svoje seminare, promocije, prezentacije koje drže po Sarajevu, planinama oko Sarajeva, po moru, da to organiziraju u Srebrenici i da na takav način dovedu što više gostiju ovdje i da učine hotel profitabilnim. Ja se nadam da ćemo i to, u toku iduće godine staviti u funkciju, i tu je planirano da se zaposli oko 30 radnika.

5. Nedavno ste izjavila da je u toku Vašeg mandata otvoreno više od 150 radnih mjesta, možete nam reći nešto više o tome kao i dalje planove Opštine Srebrenica u smanjenju nezaposlenosti?

Nova radna mjeste otvorena su u jednoj poznatoj kompaniji za proizvodnju auto dijelova, to je firma “Prevent”. Kada sam ja došao bilo ih je 14 zaposleno sada je već 84. Pripremamo u toku narednog mjeseca i zvanično puštanje fabrike u rad. Prošle godine sam razgovarao sa upravom “Preventa” u Sarajevu oko otvaranja još jednog novog pogona jer prostor u kome se sad nalazi ne može primiti već broj radnika, a imaju potrebe za većim obimom posla tako da sam im ponudio ili da izgradimo novu halu do ove hale u industrijskoj zoni, gdje je stara, ili da razmotre mogućnost kupovine „Ferosa“, obzirom da je to hala od, jedno 4000 kvadrata pa bi se mogli i narednom planu širiti na istoj lokaciji, a taj bi dio bio vezan za industrijsku proizvodnju auto dijelova, imali bi tu “Prevent”, “Cimos” i dalje bi razvijali auto industriju.

Mislim da bi iduće godine u “Preventu” mogli zaposliti još oko 100 radnika, Fabrika za proizvodnju peleta zapolila je 35 radnika, otvorili smo pogon “Klasa” gdje je zaposleno 4-5 radnika gdje, sada otklanjamo uska grla u proizvodnji i, obzirom da imamo jako dobar kvalitet makarona, sve što se proizvede, proda se. Tako da ćemo vrlo brzo ići na drugu i treću smjenu u proizvodnji, što će, normalno povećati kapacitet a samim tim i broj zaposlenih. U “Alma Ras” je bilo oko 40 radnika sad ima, negdje oko 55 i tu imamo trend povećanja broja zaposlenih. Vidjeli ste da smo krenuli sa kopanjem temelja za jednu fabriku pomfrita. Ta fabrika bi trebala zaposliti 45 radnika, to je investicija od 7 miliona KM. Hala bi trebala biti gotovo do kraja godine, oprema bi trebala stići do proljeća i do prve sezone do vađenja krompira, fabrika bi bila spremna za proizvodnju.

Planirali smo i sa stvaranjem industrijske zone u području Skelana. U dogovoru smo sa UNDP-om, a već idući mjesec počeće se sa gradnjom hale za preradu metala. Naš čovjek, koji sada živi u Bajinoj Bašti, vratiće se u Skelane, Opština će sa UNDP-om napraviti halu gdje će proizvoditi određene alate za metalnu industriju, preradu plastike i sva proizvodnja ide u izvoz, tu se nadamo da će biti zaposleno oko 15 radnika.

Preduzeće “Cimos” u četiri zemlje, Slovenija, Hrvatska, Srbija i Bosna i Hercegovina je u velikim ekonomskim problemima jer je preduzeće prezaduženo, negdje oko 400 miliona eura i preduzeće, u svim zemlja se nalazi u predstečajnim postupo. Da ne bi došli u situaciju da u stečajom postupku ove tri fabrike odu u likvidaciju mi činimo maksimalne napore da sačuvamo našu fabriku i u tom smislu već dogovorili pomoć našoj fabrici i to smo prezentirali upravi “Cimosa”, oko 1,5 milion KM, bez pomoći Republike Srpske, sa njima ćemo imati razgovore da vidimo šta nam oni još mogu pomoći i da sačuvao našu fabriku i sva radna mjesta u fabrici.

Što se tiče prehrambene industrije, od poljoprivrede, zdrave hrane i svega ostalog, nađemo partnera koji će pomoći sa investiranjem u rasade, opremu za obradu zemlje, uzgoj određenih kultura gdje bi stvorili mogućnost za otvaranje novih radnih mjesta. Sad smo u razmišljanju da se tov pilića u Jadru koji je u jednom turnusu u mjesec i po dana 60 000 pilića povećamo na 100 000 pilića. Sa vlasnikom te firme tražimo prostor oko sadašnjih objekata da napravimo novu fabriku i da se proširi. Sa jednom drugom firmom iz Gradačca razgovaramo oko pokretanje farme za koke nosilje što je vrlo korisno. Uz uzgoj koka nosilja u zatvorenom prostoru imali bi i otvoren prostor gdje bi smo dobijali i eko jaja koja se ne mogu proizvesti koliko ih treba Evropska unija a gdje bi dnevna potreba za hranom, tov pilića i koka nosilja bila oko 10 tona hrane, nastojali bi da i tu hranu proizvedemo na području naše opštine. Izmet od koka i pilića bi prerađivali i pakovali jer to je vrlo kvalitetno đubrivo i to ima svoju dobru cijenu na tržištu. Već početkom iduće godine očekujemo rezultate iz ove oblasti.

Ja se nadam da od sadašnjeg broja zaposlenih koji je oko 2 000 da bi mi u toku iduće godine trebali povećati broj radnika na bar 2 500. Od ovih koji se formalno vode u Zavodu za zapošljvanje, kada kažem formalno mislim, kada tražimo određene profile kadrova i određen broj radnika onda imamo problema da obezbijedimo radnike. Ona cifra od 1 000 – 1 500  radnika na birou je samo formalno jer većina njih je prijavljena samo formalno, da bi ostvarili određene bonitete. Stvaran broj nezaposlenh na našoj opštini nije veći od pet ili šest stotina, tako da ćemo sve radno sposobne i sve kvalitetne radnike nastojati u idućoj godini zaposliti.

6. Naredne godine održaće se  “Investiciono – razvojna konferencija Srebrenica″, možete nam reći nešto više o tome?

Imali smo u planu da “Investiciono – razvojnu konferenciju Srebrenica” organiziramo ove godine. Obzirom da je iduće godine 20 godina od dešavanja i genocida koji se desio u Srebrenici, onda smo procjenili da će mnogo veća medijska pažnja tada biti na Srebrenici i da iskoristimo period prije te godišnjice da organiziramo “Investiciono – razvojnu konferenciju Srebrenica”, ne donatorsku konfererenciju, jer više donatorskih sredstava nema nigdje, nego investicionu – razvojnu gdje svi oni poslodavci, investitori koji nađu ekonomski interes da investiraju i da jedna i druga strana, u partnerskom odnosu, budu zadovoljni. Znači, oni koji investiraju kao i oni koji su zaposleni u preduzeću i lokalna zajednica na čijem se prostoru nalazi preduzeće.

Ako mi u narednom periodu kupimo “Zeleni Jadar” to će biti prilika da prezentiramo potencijalnim kupcima, investitorima kakva imamo prirodna bogatsva, što se tiče šume, kakve su to sve vrste drveta, kvaliteti drveta i da, vjerovatno neko iskaže interes i kupi i stavi u funkciju to preduzeće.

7. Srebrenica je važila za opštinu koja je imala razvijenu privredu i ubrajala se u razvijene opštine, možemo li da obnovimo privredu?

Mnoge su se stvari u Srebrenici u ovom periodu desile ali i na svjetskom tržištu, što se tiče raznih proizvoda i roba. Šansu vidim u finalizaciji naših rudnih bogastava, kao što smo i prije radili. Od svog olova, koji smo kopali na našoj opštini, prerađivali smo ga u finalni proizvod u Fabrici akumulatora. Nedavno sam bio sa inžinjerom Petkovićem, on je već dugo u Rusiji, koji mi je rekao i da poslije 25 godina upotrebe, naši su akumulatori tako kvalitetni da daju 80% kapaciteta od svog nominalnog kapaciteta. I nakon toliko godina, Rusi su i dalje zainteresovani za akumulatore iz Srebrenice, što je meni jako drago jer sam ja bio šef proizvodnje i učio 900 radnika kako se prave akumulatori koji su zadovoljili rusko tržište. To su specijalni akumulatori koji su se koristili za rakete, podmornice, nuklearne elektrane, nužnu rasvjetu, bolnice.

U budućnosti, nadam se da će Opština imati više kompetencija nad svojim resursima, da će se izglasati takav zakon u Skupštini Republike Srpske i daćemo ići, da probamo, od naših prirodnih resursa, drvo, ruda i voda preradu praviti ovdje, na samoj opštini, do finalnog proizvoda i tako imati maksimalnu korist od svojih prirodnih resursa.